หลักสูตร คิดดีไอดอล : นักสื่อสารสุขภาวะ

หลักสูตร “คิดดีไอดอล : นักสื่อสารสุขภาวะ”– Citizen Health Communicator Program
ชื่อหลักสูตร คิดดีไอดอล: นวัตกรสุขภาวะสู่พลเมืองนักสื่อสารสุขภาวะ – Citizen Health Communicator Program “ปลุกพลังเยาวชน คิดดี ทำจริง สื่อสารเพื่อสุขภาวะที่ยั่งยืน”

รูปแบบ “Learning by Doing” ที่มีพลังและตอบโจทย์การพัฒนาคนรุ่นใหม่ในยุคข้อมูลข่าวสารท่วมท้นได้อย่างมีระบบ

ที่มาของหลักสูตร ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารไหลบ่าและสื่อมีบทบาทสำคัญต่อพฤติกรรมสุขภาพของเยาวชน การมี “นักสื่อสารสุขภาวะ” ที่มีทักษะรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ ดิจิทัล และสามารถขับเคลื่อนประเด็นสุขภาพโดยเฉพาะบุหรี่ไฟฟ้า สุขภาพจิต และการพนันออนไลน์ ที่เป็นภัยคุกคาม จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง หลักสูตรนี้มีเป้าหมายในการบ่มเพาะเยาวชนให้เป็นพลเมืองผู้มีความรู้ ทักษะ และจิตสำนึกในการสื่อสารสร้างการเปลี่ยนแปลงสู่สังคมสุขภาวะ

ความมุ่งหมายของหลักสูตร (Objectives)

เป้าหมายหลัก เพื่อพัฒนาคนรุ่นใหม่ให้มีสมรรถนะเป็น “พลเมืองนวัตกรสุขภาวะ” ที่สามารถนักสื่อสารสุขภาวะสร้างสรรค์และขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงทางสังคมได้จริง ผ่านบทบาทนักคิด นักวางแผน นักปฏิบัติการ และนักสร้างนวัตกรรมแพลตฟอร์มสื่อที่หลากหลาย โดยสามารถใช้ประโยชน์จาก ai ปัญญาประดิษฐ์เข้ามาประยุกต์ใช้อย่างสร้างสรรค์ และรับผิดชอบต่อสังคม

การบ่มเพาะเมล็ดพันธุ์พลเมืองนักสื่อสารสุขภาวะ ให้เกิดกลไกเครือข่ายนักสื่อสารสุขภาวะของกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่มีทักษะสมรรถนะการรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศและดิจิทัล มีความรอบรู้ด้านสุขภาวะ เท่าทันตนเอง สามารถสร้างสรรค์กระบวนการสื่อสารและเป็นผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงให้เกิดชุมชนหรือสังคมสุขภาวะด้วยจิตสำนึกความเป็นพลเมืองและสามารถร่วมสื่อสารในการดำเนินงานในประเด็นทางสังคม โดยมีหลักฐานเชิงประจักษ์ในการร่วมขับเคลื่อนประเด็นสุขภาพทั้งการสื่อสารและการดำเนินกิจกรรมในช่องทางสังคมออนไลน์และพื้นที่ของสถาบันการศึกษาเป็นพื้นที่ปฏิบัติการร่วมด้วย

วัตถุประสงค์เฉพาะ: พัฒนา 4 ทักษะหลักของนักสื่อสารสุขภาวะ รู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และดิจิทัล (MIDL) การสื่อสารและสร้างความร่วมมือ ความเป็นผู้นำเพื่อการเปลี่ยนแปลง การตระหนักรู้ตนเองและการสะท้อนคิด

ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้แบบลงมือทำจริง (Experiential & Project-Based Learning)สร้างนักนวัตกรสุขภาวะที่สามารถพัฒนา “สื่อ” หรือ “แพลตฟอร์มสุขภาวะ” ได้ด้วยตนเอง จนเกิดพื้นที่เครือข่าย “คนรุ่นใหม่สุขภาวะ” ในระดับชุมชนหรือสถานศึกษา

วัตถุประสงค์หลักของหลักสูตร

1. บ่มเพาะคนรุ่นใหม่ให้เป็นนวัตกรสุขภาวะที่สามารถเป็นนักสื่อสารสุขภาวะมีจิตสำนึกและขีดความสามารถในการขับเคลื่อนประเด็นทางสังคม

2. พัฒนาทักษะ 4 ด้านสำคัญ ได้แก่ 1) รู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และดิจิทัล (MIDL) 2) การสื่อสารและการสร้างความร่วมมือ (Communication & Collaboration) 3) ภาวะผู้นำ (Leadership) 4) การตระหนักรู้ตนเองและสะท้อนคิด (Self-awareness & Reflection)

3. เปิดโอกาสให้คนรุ่นใหม่ได้ทดลองสร้างสรรค์นวัตกรรมสื่อสุขภาวะในพื้นที่จริง

กลุ่มเป้าหมาย คนรุ่นใหม่ในระดับอาชีวศึกษาและอุดมศึกษา อายุตั้งแต่ 16 ปีขึ้นไป
ระยะการเรียนรู้ จำนวน 1 ภาคเรียน หรือ 3 ถึง 4 เดือน

โครงสร้างหลักสูตร แบ่งเป็น 4 ระยะหลัก

ระยะ	หัวข้อ	สาระสำคัญ
ระยะที่ 1	พื้นฐานและแรงบันดาลใจ (16 ชั่วโมง) อบรมเชิงปฏิบัติการ 2 วัน 1 คืน	โมดูล 1 เข้าใจสุขภาวะ & บทบาทนักสื่อสาร เข้าใจสถานการณ์สุขภาพ เช่น บุหรี่ไฟฟ้า, สุขภาพจิต, การตลาดที่ส่งผลต่อพฤติกรรม โมดูล 2 MIDL & สื่อกับสังคมยุคดิจิทัล วิเคราะห์สื่อ, Fake News, ใช้ AI อย่างรับผิดชอบ, การใช้แพลตฟอร์มสร้างสื่อ โมดูล 3 Storytelling & Creative Media สร้างสตอรี่ ถ่ายทอดประเด็นสุขภาวะ ผ่านคลิป บอร์ดเกม อินโฟกราฟิก โมดูล 4 Communication & Collaboration การทำงานเป็นทีม, การฟังอย่างลึกซึ้ง, การเจรจา, การระดมสมอง โมดูล 5 Leadership & Reflectionภาวะผู้นำเพื่อสังคม, จุดแข็งของตนเอง,สะท้อนการเรียนรู้
ระยะที่ 2	ปฏิบัติการจริงในพื้นที่ (3 เดือน)	1.เยาวชนทำงานเป็นทีม ลงพื้นที่สร้าง “กิจกรรมสื่อสารสุขภาวะ” พร้อมทุนในการสนับสนุน 2. ได้รับการติดตาม สนับสนุนจากพี่เลี้ยงโค้ช 3. มีระบบติดตามความก้าวหน้า + ให้คำปรึกษารายเดือน
ระยะที่ 3	เสริมทักษะ & แลกเปลี่ยนเรียนรู้	เสริมทักษะออนไลน์/ออฟไลน์ 3 ครั้ง ๆ ละ 1 ชั่วโมง 1. การใช้เครื่องมือและการสร้างคอนเทนต์ (AI Tools, Canva, CapCut) 2. การสื่อสารในภาวะวิกฤติและการสื่อสารบนโซเชียลอย่างรับผิดชอบ 3. การประเมินผล & การพัฒนาต่อเนื่อง
ระยะที่ 4	Showcase ผลงานในเวทีสาธารณะ	1.บทบทเรียนสู่ชุดประสบการณ์ทำงานจริง 2.การนำเสนอผลงานสู่สาธารณะ 3.การแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างเครือข่าย

การนำหลักสูตรไปใช้ (Curriculum Implementation)

วิธีการจัดการเรียนรู้

- ใช้กระบวนการ Active Learning + Project-Based Learning , Design Thinking , V-shap

- กิจกรรมเชิงปฏิบัติ: Simulation, Case Study, เกม, Workshop

- กระบวนการ 5 ขั้น: Connect – Inspire – Learn – Create – Share

วัสดุประกอบหลักสูตร

- ชุดกิจกรรม (Activity Set), บัตรกิจกรรม, ใบงาน

- ชุดความรู้ดิจิทัล ( ชุดสื่อเรียนรู้บนออนไลน์ / LINE OA)

- แพลตฟอร์มให้คำปรึกษา (Mentor/Coach ผ่านกลุ่มปิด)

- Template คิดดี CANVAS สำหรับออกแบบสื่อสุขภาวะ

- ชุดเครื่องมือ AI for Health Communication (เช่น Prompt ตัวอย่าง)
- เวทีเสวนา Talk เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ
- การ Pitch idea นำเสนอผลงาน
- การถอดบทเรียนชุดประสบการณ์ความรู้
- SHOWcase การแสดงผลงานเพื่อแลกเปลี่ยนเสริมพลัง

ผลลัพธ์ที่คาดหวัง

1. ร้อยละ 80 มีพัฒนาทักษะตามเป้าหมายทั้ง 4 ด้าน

2. เกิดนวัตกรรมสื่อสุขภาวะอย่างน้อย 10 ชิ้น (คลิป, infographic, podcast, กิจกรรมชุมชน ฯลฯ)

3. เกิดทีมคนรุ่นใหม่ที่สามารถเป็นแกนนำสื่อสุขภาวะที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม

การประเมินผล (Evaluation)

รูปแบบการประเมิน

ประเภทการประเมิน	เครื่องมือ	จุดประสงค์
1. ก่อน-หลังอบรม	การถามตอบผ่านเกม MIDL, Leadership Self-Check	ประเมินพัฒนาการทักษะของผู้เรียน
2. ระหว่างกระบวนการ	Check-in/Check-out, Feedback Loop, Reflection	ประเมินกระบวนการเรียนรู้ และพฤติกรรมการมีส่วนร่วม
3. ผลลัพธ์จากการปฏิบัติ	Portfolio โครงการ, การนำเสนอสื่อ, คลิปวิดีโอ, Podcast ฯลฯ	ประเมินคุณภาพของผลงาน และผลกระทบที่เกิดขึ้นในพื้นที่
4. Showcase & Peer Review	การนำเสนอผลงานต่อคณะกรรมการ/เครือข่าย	ประเมินทักษะการสื่อสาร, การแก้ปัญหา และการพัฒนาเชิงพื้นที่

นิยามความหมาย
นักสื่อสารสุขภาวะ หมายถึง ผู้ที่มีสมรรถนะการรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศและดิจิทัล ที่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพ เท่าทันตนเอง สามารถสร้างสรรค์กระบวนการสื่อสาร และเป็นผู้สร้างการเปลี่ยนแปลงให้เกิดชุมชนหรือสังคมสุขภาวะ ด้วยจิตสำนึกความเป็นพลเมือง
ทักษะ 4 ด้านของนักสื่อสารสุขภาวะ หมายถึง 1) ทักษะการรู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และดิจิทัล Media information and Digital Literacy – MIDL Skill 2) ทักษะการสื่อสารและการสร้างความร่วมมือCommunication & Collaboration 3) ทักษะความเป็นผู้นำ Leadership Skill และ 4) ทักษะการตระหนักรู้เท่าทันและการสะท้อนความคิด Self Awareness & Awareness & Reflection Skill ผ่านมิติ กาย อารมณ์ สังคม และ ปัญญา

สมรรถนะหลักของนักสื่อสารสุขภาวะที่พัฒนา

1.MIDL Skill: รู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และดิจิทัล

2.Communication & Collaboration: การสื่อสารและความร่วมมือ

3.Leadership Skill: ความเป็นผู้นำ

4.Self-Awareness & Reflection: การตระหนักรู้ตนเองและการสะท้อนคิด

แบบประเมินผลก่อน-หลังการเข้าร่วมหลักสูตร คิดดีไอดอล : นักสื่อสารสุขภาวะ”
(Kiddee Idol – Citizen Health Communicator Program)

แบบประเมินนี้ออกแบบตาม 4 สมรรถนะหลักของนักสื่อสารสุขภาวะ โดยใช้รูปแบบแบบประเมินตนเอง (Self-Assessment) ซึ่งเป็นวิธีที่เหมาะสมกับกิจกรรมเชิงกระบวนการ และเน้นการพัฒนาภายในของเยาวชน

แบบประเมินก่อน-หลังการเข้าร่วมหลักสูตร

หลักสูตร “คิดดีไอดอล : นักสื่อสารสุขภาวะ” Kiddee Idol – Citizen Health Communicator Program

คำแนะนำ : โปรดให้คะแนนตนเองในแต่ละข้อ โดยใช้ระดับคะแนน 1 ถึง 5 (1 = น้อยที่สุด / 5 = มากที่สุด)

สมรรถนะ	หัวข้อประเมิน	ก่อนเรียน	หลังเรียน
1. MIDL Skill รู้เท่าทันสื่อ สารสนเทศ และดิจิทัล	1. ฉันสามารถแยกแยะข่าวจริง ข่าวปลอม และโฆษณาชวนเชื่อได้
	2. ฉันเข้าใจผลกระทบของสื่อและอินฟลูเอนเซอร์ต่อพฤติกรรมสุขภาพ
	3. ฉันสามารถตั้งคำถามกับเนื้อหาสื่อ และตรวจสอบแหล่งข้อมูลได้
2. Communication & Collaboration การสื่อสารและความร่วมมือ	4. ฉันสามารถสื่อสารความคิดเห็นของตัวเองได้อย่างชัดเจน
	5. ฉันสามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นในกลุ่มได้อย่างมีประสิทธิภาพ
	6. ฉันสามารถเสนอแนวคิดหรือร่วมสร้างกิจกรรมกับทีมได้
3. Leadership Skillความเป็นผู้นำ	7. ฉันกล้าแสดงออกและสามารถเป็นผู้นำกิจกรรมกลุ่มย่อยได้
	8. ฉันสามารถจัดการและวางแผนงานรณรงค์สุขภาวะร่วมกับผู้อื่นได้
	9. ฉันสามารถตัดสินใจเพื่อเป้าหมายส่วนรวมได้ดี
4. Self-Awareness & Reflection ตระหนักรู้ตนเองและการสะท้อน คิด	10. ฉันสามารถสะท้อนความรู้สึก ความคิด และพฤติกรรมของตัวเองได้
	11. ฉันเข้าใจจุดแข็ง-จุดอ่อนของตัวเอง และพร้อมพัฒนา
	12. ฉันรู้สึกมีคุณค่าในบทบาทของ “นักสื่อสารสุขภาวะ”