กลุ่ม Pol-Sci Policy พื้นที่ปฏิบัติการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

กลุ่ม Pol-Sci Policy

พื้นที่ปฏิบัติการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี

ผลงาน ข้าวชาวนากับโรงเรียน

สถานการณ์ปัญหา 

ปัจจุบัน เด็กและเยาวชนจำนวนมากมีความรู้เกี่ยวกับ “ข้าวไทยและอาชีพชาวนา” ลดลงอย่างต่อเนื่อง เนื่องจาก

- ไลฟ์สไตล์สมัยใหม่ทำให้เด็กห่างไกลจากบริบทชุมชนและท้องถิ่น

- โรงเรียนจำนวนมากไม่มีหลักสูตรหรือกิจกรรมที่เชื่อมโยงกับ ภูมิปัญญาชาวนา การผลิตข้าวคุณค่าทางอาหาร

- เด็กไทยกว่า 30% บริโภคอาหารไม่ครบหมู่และไม่เข้าใจโภชนาการของอาหารหลัก 5 หมู่ ซึ่ง ข้าว เป็นหนึ่งในแหล่งพลังงานสำคัญ

- งานศึกษาหลายชิ้นระบุว่าเด็กในเมืองมองว่างานเกษตร “เชย เหนื่อย รายได้น้อย” เพราะไม่เคยมีประสบการณ์ตรง

จึงเกิดช่องว่างความเข้าใจ ต่อทั้งคุณค่าของข้าว บทบาทของชาวนา เศรษฐกิจชุมชน โครงการนี้จึงถูกจัดขึ้นเพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ผ่านประสบการณ์จริงในโรงเรียนและฐานกิจกรรมแบบมีส่วนร่วม

เครื่องมือสื่อกิจกรรมที่ดำเนินการแก้ไขปัญหา 

- สื่อประกอบกิจกรรม 3 ฐาน เช่น

• ฐานเรียนรู้วงจรการผลิตข้าว

• ฐานวิถีชาวนาและเครื่องมือเกษตร

• ฐานโภชนาการจากข้าวไทย

- ชุดสื่อสำหรับกิจกรรมกับนักเรียน (จากไฟล์ระบุว่าฝ่ายสื่อจัดทำผลงาน 3 ชิ้น) เช่น

• ป้ายความรู้

• บอร์ดอินโฟกราฟิก

• อุปกรณ์กิจกรรมฐาน

- วิดีโอภาพรวมกิจกรรม เพื่อนำเสนอและเผยแพร่

ผลลัพธ์และการเปลี่ยนแปลง

- นักเรียน 55 คน และสตาฟ 15 คน เข้าร่วมเรียนรู้กิจกรรมฐาน 3 ฐาน

- ทีมงานจัดทำสื่อครบถ้วน ทำให้กิจกรรมดำเนินได้อย่างราบรื่น

- มีการผลิตและตัดต่อวิดีโอเพื่อเผยแพร่หลังจบกิจกรรม

- นักเรียนเข้าใจวงจรการผลิตข้าวตั้งแต่เมล็ดพันธุ์–การปลูก–การเก็บเกี่ยว

- เด็กเห็นคุณค่าของอาชีพชาวนา และรู้สึกใกล้ชิดกับอาหารที่บริโภคมากขึ้น

- นักเรียนมีทัศนคติที่ดีขึ้นต่อการบริโภคอาหารท้องถิ่น

- เกิดความตระหนักเรื่องการอนุรักษ์วัฒนธรรมด้านอาหารและภูมิปัญญาท้องถิ่น

- โรงเรียนมีสื่อที่สามารถนำไปใช้ต่อได้ในอนาคต

- เกิดเครือข่ายการทำงานร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัย–โรงเรียน–ชุมชน

ปัจจัยที่ทำให้โครงการเกิดความสำเร็จ

1. การเตรียมงานอย่างเป็นระบบ
   
   

• มีการประชุม 2 ครั้ง
  
  

• แบ่งฝ่ายงานชัดเจน วางปฏิทินงานล่วงหน้า
  
  อัพเดททีม Pol-sci Policy
  
  

2. การสร้างสื่อที่เหมาะกับวัยเด็ก
   
   

• สื่อที่ทีมผลิตช่วยให้เด็กเรียนรู้ผ่านการเล่นและการลงมือทำ ทำให้เข้าใจง่าย
  
  

3. ความร่วมมือจากโรงเรียนในพื้นที่
   
   

• อนุญาตให้ใช้พื้นที่และประสานงานข้อมูลนักเรียน
  
  อัพเดททีม Pol-sci Policy
  
  

4. กิจกรรมฐานที่ให้เด็กมีส่วนร่วม (Active Learning)
   
   

• เด็กได้ลองจับ ลงมือทำ ทดลอง และถามตอบ
  
  

• ประสบการณ์ตรงทำให้ความรู้ถูกจำได้ง่ายกว่าเรียนแบบบรรยาย
  
  

5. ทีมสตาฟจำนวนมาก (15 คน)
   
   

• ช่วยควบคุมฐานกิจกรรมให้ราบรื่น
  
  

• ช่วยดูแลความปลอดภัยและอำนวยความสะดวกนักเรียน
  
  

บทเรียนและข้อค้นพบที่น่าสนใจ

- การวางแผนหลายขั้นตอนก่อนวันจริงทำให้กิจกรรมลื่นไหล (มีประชุม–ซ้อมรันกิจกรรม–เตรียมสื่อครบ)

- การประสานกับโรงเรียนตั้งแต่ต้นช่วยลดปัญหาในวันกิจกรรมจริง

- สื่อที่มีภาพ สี และกิจกรรมฐาน ช่วยดึงความสนใจเด็กได้ดีมากกว่าการบรรยายทั่วไป

- เด็กให้ความสนใจเรื่องข้าวมากกว่าที่คาด โดยเฉพาะเครื่องมือชาวนาและขั้นตอนการผลิตจริง

- มีความเข้าใจผิดบางประการ เช่น เด็กคิดว่าข้าวมีแหล่งมาจากโรงงาน  การได้เรียนรู้ในโครงการช่วยแก้ความเข้าใจผิดนี้

- นักเรียนกล้าถามคำถามเกี่ยวกับอาหารที่ตัวเองกิน ทำให้เห็นว่ากิจกรรมกระตุ้นความคิดได้ดี

- สื่อวิดีโอที่ทำภายหลังสามารถใช้เป็นเครื่องมือสื่อสารต่อยอดได้อีกหลายช่องทางเพจโรงเรียน/ชุมชน

ผลงาน  

ไฟล์นำเสนอผลงาน