“โตไปไม่สูบ Academy” หลักสูตรสร้างภูมิคุ้มกันเด็กไทยไม่ตกเป็นเหยื่อบุหรี่ไฟฟ้า
“โตไปไม่สูบ Academy” หลักสูตรสร้างภูมิคุ้มกันเด็กไทยไม่ตกเป็นเหยื่อบุหรี่ไฟฟ้า
โตไปไม่สูบ Academy จุดประกายเยาวชนภาคใต้ สู่การเป็นนักนวัตกรทางสังคม ป้องกันภัยบุหรี่ไฟฟ้า
“ถ้าอนาคตไม่มีควัน…เราจะเลือกสร้างอะไรแทน?”
นี่คือคำถามที่ถูกส่งตรงถึงเยาวชน 60 คน จาก 20 โรงเรียนใน 14 จังหวัดภาคใต้ ที่ก้าวเข้าสู่หลักสูตร “โตไปไม่สูบ Academy” ระหว่างวันที่ 8 – 10 กันยายน 2568 ณ โรงแรมทักษิณาคาร มหาวิทยาลัยทักษิณ วิทยาเขตพัทลุง
การอบรมครั้งนี้ไม่ได้เป็นเพียงเวทีความรู้เรื่องโทษภัยบุหรี่ไฟฟ้า แต่คือการหล่อหลอมเยาวชนให้กลายเป็น ผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Change Maker) ที่พร้อมกลับไปขับเคลื่อนโรงเรียนปลอดภัยด้วยโครงการนวัตกรรมที่พวกเขาคิดและออกแบบด้วยตนเอง
สสส. โดยสโมสรยกกำลังสุข ศูนย์สร้างสรรค์สื่อเพื่อเด็กฯ จัดเสริมทักษะแกนนำเยาวชนและครูใน 14 จังหวัดภาคใต้ จำนวน 20 โรงเรียน จัดอบรมเชิงปฏิบัติการ “โตไปไม่สูบ Academy” ซึ่งถือเป็นหลักสูตรที่ออกแบบขึ้นเพื่อพัฒนาเยาวชนให้เป็นแกนนำและนักนวัตกรทางสังคมในการขับเคลื่อนโรงเรียนปลอดภัยจากบุหรี่ไฟฟ้า
โดยมีเป้าหมายของหลักสูตร คือ การเสริมสร้าง ความรู้เท่าทันบุหรี่ไฟฟ้า สื่อ และพฤติกรรมเสี่ยง ให้มีทักษะการเป็นนักสื่อสารสุขภาวะและการคิดเชิงนวัตกรรม พร้อมเปิดเวทีให้เยาวชน นำเสนอไอเดียโครงการเพื่อพัฒนาโรงเรียนปลอดภัย ภายใต้การมีส่วนร่วมของเพื่อน ครู และชุมชน
เนื้อหาหลักสูตรได้ผสานความรู้และทักษะเข้าด้วยกันอย่างรอบด้าน ไม่ว่าจะเป็นข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับ โทษและกลยุทธ์การตลาดบุหรี่ไฟฟ้า แรงจูงใจและพฤติกรรมของวัยรุ่น ที่เป็นช่องทางให้บุหรี่ไฟฟ้าเข้าถึง การคิดและการออกแบบ Design Thinking สำหรับสร้างสรรค์กิจกรรมในโรงเรียน พร้อมทฤษฎี V-Shape เพื่อการวิเคราะห์และทำความเข้าใจปัญหาอย่างเป็นระบบ และพื้นฐานการสร้างสื่อและ การเล่าเรื่อง (Storytelling) เพื่อสื่อสารให้เข้าถึงใจ
จุดเริ่มต้นของการเรียนรู้ จาก Fact or Fake สู่การมองเห็นรากปัญหา บรรยากาศวันแรกเต็มไปด้วยความคึกคัก เยาวชนทุกคนได้ละลายพฤติกรรมผ่านเกม “Fact or Fake” ที่ให้จับคู่ความรู้จริง–เท็จเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า ก่อนจะเข้าสู่ฐานเรียนรู้ทั้ง 3 ฐาน ได้แก่ โทษภัยบุหรี่ไฟฟ้า ที่ตีแผ่ผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจ
กลยุทธ์การตลาดของอุตสาหกรรม ที่ใช้โซเชียลมีเดียและความเป็นแฟชั่นเข้ามาล่อใจวัยรุ่น กฎหมายเกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า ที่สะท้อนให้เห็นการบังคับใช้และข้อจำกัด
จากนั้นทุกทีมถูกชวนทำกิจกรรม “รากต้นไม้ปัญหา” เพื่อขุดลึกสาเหตุที่ทำให้เด็กและเยาวชนเข้าสู่วงจรบุหรี่ไฟฟ้า พร้อมกำหนดแนวทางแก้ไขที่เป็นไปได้
ค่ำวันเดียวกัน เวที Design Thinking Workshop เปิดโอกาสให้ทุกทีมลองออกแบบแคมเปญในโรงเรียนของตนเอง “นี่คือจุดที่หลายทีมเริ่มมองเห็นว่า การแก้ปัญหาไม่ใช่แค่การห้าม แต่ต้องสร้างพื้นที่สร้างสรรค์ให้เพื่อน ๆ เลือกสิ่งที่ดีกว่า” เยาวชนจากจังหวัดนครศรีธรรมราชสะท้อน
วันที่สอง เวที Pitch Idea จุดประกายไอเดียจริงจัง
เช้าวันที่สอง เยาวชนเริ่มต้นด้วยเกม “Mission Possible” เพื่อกระตุ้นพลังใจ ก่อนเข้าสู่ไฮไลท์สำคัญของหลักสูตร คือการ Pitch Idea โดยใช้โครงสร้าง 5W1H และสไลด์ 7 แผ่น แต่ละกลุ่มมีเวลาเพียง 7 นาที นำเสนอไอเดียต้นแบบที่ออกแบบมาเพื่อทำจริงในโรงเรียน บนเวทีนี้ ไอเดียที่ปรากฏหลากหลาย ทั้ง บอร์ดเกมเพื่อความรู้, คลิปไวรัลบน TikTok, เพจออนไลน์ให้คำปรึกษา, จนถึง ธรรมนูญโรงเรียนปลอดบุหรี่ไฟฟ้า คณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจากมหาวิทยาลัยทักษิณ, นักพัฒนาการเด็ก, ผู้เชี่ยวชาญด้านการไม่สูบบุหรี่ และนักออกแบบสื่อ ต่างร่วมให้ข้อเสนอแนะอย่างเข้มข้น โดยมีผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. พรไทย ศิริสาธิตกิจม.ทักษิณ ดร.อัญญมณี บุญซื่อ นักพัฒนาการเด็ก คุณชวาลา ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคาม ผู้ช่วยผู้จัดการมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ และ คุณฮาริส มาศชาย ผู้อำนวยการศูนย์สร้างสรรค์สื่อฯ พร้อมการต่อยอดด้วยกิจกรรม Lab ออกแบบ Roadmap สู่โรงเรียนปลอดภัยนวัตกรรมโตไปไม่สูบ Roadmap ที่แบ่งเป็น 4 สายงาน ได้แก่ สื่อสร้างสรรค์, กิจกรรมรณรงค์, การออกแบบกติกาโรงเรียน และเครือข่ายเฝ้าระวังไซเบอร์ เพื่อให้แต่ละทีมได้เลือกเส้นทางที่ตรงกับจุดแข็งของตนเอง
ค่ำคืนนั้น ความจริงจังผสมผสานกับความสนุกสนานในกิจกรรม “โตไปไม่สูบ’s Got Talent” ที่ทุกโรงเรียนต่างนำการแสดงพิเศษมาแบ่งปัน บางทีมโชว์ดนตรี บางทีมแสดงละครสั้นสะท้อนปัญหาบุหรี่ไฟฟ้า เสียงหัวเราะและเสียงปรบมือกลายเป็นพลังใจให้ทุกคนก้าวต่อไป
วันที่สาม: เชื่อมพลัง สู่การลงมือทำจริง
วันสุดท้ายคือการเตรียมตัวกลับไปทำงานจริงในโรงเรียน ผ่านภารกิจ “นักสื่อสารในตัวฉัน”ที่ชวนเยาวชนค้นหาบทบาทการเป็นกระบอกเสียง พร้อมสรุปบทเรียนและวาง Timeline ของโครงการในภาคเรียนถัดไป
ก่อนปิดหลักสูตร เยาวชนทุกคนเข้าทำ Post Test, รับเกียรติบัตร และถ่ายภาพร่วมกัน “ไม่ใช่แค่ใบประกาศนียบัตรที่เราได้รับ แต่คือความมั่นใจว่า เราสามารถเป็นส่วนหนึ่งของการปกป้องเพื่อน ๆ ในโรงเรียนของเรา” เยาวชนหญิงจากจังหวัดยะลากล่าว
เสียงสะท้อนจากหลักสูตร
ผู้เข้าร่วมต่างสะท้อนว่า โตไปไม่สูบ Academy ไม่ได้เป็นเพียงเวทีเรียนรู้ แต่คือพื้นที่ที่เปิดโอกาสให้เยาวชนได้ “ลองคิด–ลองทำ–ลองสื่อสาร” อย่างสร้างสรรค์ ทั้งยังสร้างเครือข่ายเพื่อนร่วมอุดมการณ์จาก 14 จังหวัดภาคใต้ที่จะร่วมกันเป็นกำลังสำคัญในการ ปกป้องคนรุ่นใหม่จากบุหรี่ไฟฟ้า
“โตไปไม่สูบ Academy” จึงไม่ใช่แค่การอบรม แต่คือการ จุดประกายผู้นำเยาวชน ให้กลายเป็นนักสื่อสารสุขภาวะและนักนวัตกรทางสังคม ที่พร้อมสร้างโรงเรียนและชุมชนปลอดภัยอย่างยั่งยืน
สิ่งที่เห็นชัดคือ เยาวชนไม่ได้กลับไปพร้อมความรู้เพียงอย่างเดียว แต่กลับไปพร้อม พลังของเครือข่าย และ แรงบันดาลใจ ที่จะทำให้โรงเรียนของพวกเขากลายเป็นพื้นที่ปลอดภัยจากบุหรี่ไฟฟ้า
“เรารู้แล้วว่า บุหรี่ไฟฟ้าไม่ใช่เรื่องไกลตัว และเรามีวิธีที่จะสื่อสารให้เพื่อน ๆ เข้าใจโดยไม่ต้องสั่งสอน แต่ใช้การเล่าเรื่องและกิจกรรมสนุก ๆ แทน” – ตัวแทนจากโรงเรียนในจังหวัดกระบี่
หลักสูตร “โตไปไม่สูบ Academy” คือการ สร้างภูมิคุ้มกันให้เยาวชน ผ่านการเรียนรู้แบบลงมือทำจริง (Learning by Doing) ผสานความรู้ด้านสุขภาพ การคิดเชิงนวัตกรรม และการสื่อสารสร้างสรรค์ที่สำคัญ มันคือการจุดประกายให้คนรุ่นใหม่ก้าวขึ้นมามีบทบาทเป็นนักนวัตกรทางสังคม ที่พร้อมประกาศเสียงชัดเจนว่า…
“อนาคตของเรา ไม่ควรมีควันบุหรี่ไฟฟ้า”
LIVE ช่วงที่ 1 https://www.youtube.com/live/6T_oOn2XY-E?si=kk-85uIcgqhI1Cbe
ช่วงที่ 2 https://www.youtube.com/live/H5UcmoMjnxg?si=FVp4DMra2TLimdbo
สไลด์นำเสนอผลงาน
https://drive.google.com/drive/u/0/folders/1QIBLO1DNp5jsbrnzaq3RpVRtokIve2Y0
วีดีโอ
รูปภาพ
