ปั้นคนรุ่นใหม่สู่นักออกแบบชุมสร้างความปลอดภัยทางถนน เวทีพัฒนาศักยภาพคนรุ่นใหม่เปลี่ยนชุมชนลดอุบัติเหตุ

สสส. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ โดย ศูนย์สร้างสรรค์สื่อเพื่อเด็กเยาวชนและครอบครัว (ยกกำลังสุข) ภายใต้ความร่วมมือ กรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ เวทีพัฒนาศักยภาพคนรุ่นใหม่เปลี่ยนชุมชนโครงการคนรุ่นใหม่ร่วมออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนน ระหว่างวันที่ 13 ถึง 14 เดือน มีนาคม พ.ศ.2568 ณ ห้องประชุมโรงแรมเซาท์เทอร์น แอร์พอร์ต หาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

เวทีพัฒนาศักยภาพคนรุ่นใหม่เปลี่ยนชุมชนลดอุบัติเหตุ โครงการคนรุ่นใหม่ร่วมออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนนเป็นกิจกรรมพัฒนาศักยภาพกลุ่มคนรุ่นใหม่สถาปนิกนักออกแบบชุมชนลดอุบัติเหตุทางถนน โดยมีเป้าหมายเพื่อเสริมทักษะและไอเดียสร้างความรอบรู้ทางสุขภาพด้านการลดปัจจัยเสียงทางสังคมด้วยการความปลอดภัยทางถนน พร้อมร่วมแลกเปลี่ยนคิดไอเดียการสร้างสรรค์ออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนน ผ่านการ Pitch idea ร่วมกับชุมชน และสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีและระบบดิจิทัล พร้อมเข้าใจหลักการและแนวคิดเกี่ยวกับการบริหารจัดการโครงการตามแนวทางปฏิบัติของ สสส.  

นายวชิรวิทย์ กิจนิตย์ชีว์ ผู้จัดการโครงการคนรุ่นใหม่ร่วมออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนน ได้กล่าวถึงวัตถุประสงค์ของการจัดกิจกรรม แนวคิด ทิศทาง หลักการพัฒนาต้นแบบสื่อเพื่อให้เกิดการต่อยอดพัฒนาผลงานสู่ชุมชน และเป้าหมายในการสร้างสรรค์ออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนน

นายกริยา บิลยะลา นักออกแบบและนักสร้างสรรค์ วิทยากร Design for Change: Road Safety ได้นำกระบวนการออกแบบสื่อสร้างความปลอดภัยทางถนนด้วยกระบวนการ Design Thinking ให้เกิดความเข้าใจเรื่องงานออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนน การออกแบบสื่อเพื่อสร้างความปลอดภัยทางถนนโดยใช้ กระบวนการ Design Thinking เป็นแนวทางที่ช่วยให้สามารถพัฒนาโซลูชันที่ตอบโจทย์และมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยการเน้นความต้องการของผู้ใช้เป็นศูนย์กลาง เราสามารถแบ่งกระบวนการออกเป็น 5 ขั้นตอนหลัก ดังนี้ การทำความเข้าใจปัญหา (Empathize) ขั้นตอนนี้มุ่งเน้นการเข้าใจพฤติกรรมและปัญหาของผู้ใช้ถนน เช่น สัมภาษณ์คนขับรถ, ผู้ใช้จักรยาน, คนเดินเท้า, และตำรวจจราจร สำรวจพฤติกรรมการขับขี่ที่เสี่ยงต่ออุบัติเหตุ ศึกษาข้อมูลสถิติอุบัติเหตุและสาเหตุ การนิยามปัญหา (Define) เป็นการนำข้อมูลที่ได้จากขั้นตอนแรกมาวิเคราะห์และกำหนดปัญหาหลัก เช่น "คนเดินเท้าข้ามถนนในที่อันตรายเพราะขาดป้ายสัญลักษณ์ที่ชัดเจน" "ผู้ขับขี่มอเตอร์ไซค์ไม่สวมหมวกกันน็อกเพราะคิดว่าไม่จำเป็นในระยะทางใกล้" การสร้างแนวคิด (Ideate) เป็นระดมไอเดียและแนวทางในการแก้ปัญหา โดยใช้เทคนิค เช่น Brainstorming, Mind Mapping หรือ SCAMPER ป้ายเตือนแบบอินเทอร์แอคทีฟ ที่สามารถเปลี่ยนข้อความตามเวลา เกมจำลองสถานการณ์อุบัติเหตุ เพื่อให้คนเรียนรู้ผ่านการเล่น แคมเปญโซเชียลมีเดีย ที่เน้นสร้างพฤติกรรมขับขี่ปลอดภัย ตัวอย่าง: สร้างคอนเทนต์ TikTok หรือแอนิเมชันที่เล่าเรื่องเกี่ยวกับผลกระทบของการขับขี่โดยไม่สวมหมวกกันน็อก การสร้างต้นแบบ (Prototype) เป็นการนำแนวคิดมาทดลองสร้างสื่อในรูปแบบต่างๆ เช่น ออกแบบ โปสเตอร์ หรือแผ่นพับ สำหรับรณรงค์ พัฒนา วิดีโอสั้น หรือแอนิเมชัน ที่ให้ความรู้ ทดลองใช้ แอปพลิเคชัน แจ้งเตือนจุดเสี่ยงบนท้องถนน การทดสอบและปรับปรุง (Test) เป็นการนำสื่อไปทดลองใช้กับกลุ่มเป้าหมายจริง เช่น ทดลองให้คนเดินถนนดูโปสเตอร์และสอบถามความคิดเห็น ปล่อยวิดีโอรณรงค์บนโซเชียลมีเดียและเก็บฟีดแบ็ก การติดตั้งป้ายสื่อสารในพื้นที่จริงและสังเกตผลลัพธ์ ทั้งนี้ Design Thinking ช่วยให้การออกแบบสื่อสร้างความปลอดภัยทางถนนมีความ เข้าใจง่าย ตรงจุด และได้ผลจริง เพราะใช้ข้อมูลจากผู้ใช้ถนนจริงๆ มาพัฒนาแนวทางแก้ไข  ทั้งการเข้าใจปัญหาจากมุมมองของผู้ใช้จริง การออกแบบสื่อให้ตรงกับพฤติกรรมและความสนใจของกลุ่มเป้าหมาย และการปรับปรุงสื่ออย่างต่อเนื่องจากฟีดแบ็กจริง

นอกจากการได้มีการนำเสนอผลงานการออกแบบชุมชนสร้างความปลอดภัยทางถนนในรูปแบบ PPT โดยมีเนื้อหาตามที่กำหนด ได้แก่ 1) ข้อมูลสถานการณ์และสถิติการเกิดอุบัติเหตุทางถนนในพื้นที่ 2) แนวคิดหรือแนวทางในการออกแบบผลงานเพื่อแก้ไขปัญหาหรือสร้างความปลอดภัยทางถนน 3) ตัวอย่างหรือรูปแบบผลงาน 4) ประโยชน์ที่ได้จากผลงานเพื่อแก้ไขปัญหาหรือสร้างความปลอดภัยทางถนน 5) งบประมาณในการผลิตผลงานสมบูรณ์ และข้อมูลอื่นๆตามความเหมาะสม ซึ่งเป็นกิจกรรม Pitch idea งานออกแบบ จำนวน 21ทีมๆ โดย กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ  ได้แก่ ศูนย์สร้างสรรค์สื่อเพื่อเด็กเยาวชนและครอบครัว  คุณวีรณัฐ อนุกูล กรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ คุณกริยา บิลยะลา นักออกแบบและนักสร้างสรรค์  นายอับดุลการิม ปัตนกุล บริษัท soul south studio จำกัด และ ตัวแทนชุมชน ทั้ง 7 พื้นที่ ประกอบด้วย นายวิชิต ยะลา พื้นที่จังหวัดกระบี่ นายธนัตถ์ แสงงาม พื้นที่จังหวัดสงขลา นายวิสุทธิ์ อุสมา พื้นที่จังหวัดสตูล นายมูฮัมหมัด ดือราโอะ พื้นที่จังหวัดปัตตานี นายอับดุลปาตะ ยูโซะ พื้นที่จังหวัดนราธิวาส และ ตัวแทนชุมชนจากพื้นที่จังหวัดพัทลุง พร้อม Focus group การสนทนากลุ่มร่วมแลกเปลี่ยนแนวคิดและไอเดียงานออกแบบร่วมกับชุมชนพร้อมการให้ข้อเสนอแนะจากนักวิชาการ โดย ผศ.ดร.ทัชชญา สังขกูล และ ผศ.ธนวัฒน์ เลขาพันธ์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย  ดร.ศุภราภรณ์ ทวนน้อย และ ดร.วีรพล สุวรรณกระจ่าง สาขานวัตกรรมการออกแบบสื่อ คณะวิทยาการสื่อสาร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ และ อาจารย์ณัฐญาวีนย์ เบ็ญนา สาขาออกแบบสร้างสรรค์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ม.ราชภัฎยะลา โดยผู้เข้าร่วมทุกคนได้มีส่วนร่วมในการแลกเปลี่ยนความรู้ ประสบการณ์ และความคิดเห็นงานออกแบบสร้างความปลอดภัยทางถนนร่วมกับชุมชนให้เกิดรูปธรรมของผลงานในการแก้ไขปัญหาในพื้นที่ ทั้งความน่าสนใจการชื่นชม และสามารถช่วยแก้ปัญหาด้านการลดอุบัติเหตุ

ทั้งนี้ ได้จัดให้มีการล้อมวงคุย “ออกแบบอย่างไรให้ยั่งยืน และ “ออกแบบอย่างไรให้สื่อสาร” ชวนแชร์และชวนคุย โดย คุณอับดุลการิม ปัตนกุล นักออกแบบและนักสื่อสาร โดยเป็นวงคุยสถานการณ์ปัญหาของชุมชนเกี่ยวกับอุบัติเหตุ ผ่านการ SWOT และร่วมวิเคราะห์ต้นทุนเพื่อการออกแบบทางทรัพยากรในพื้นที่ เช่น บุคลากร สถานที่ ทุนสนับสนุน เป็นต้น พร้อมกิจกรรม World café ร่วมนำเสนอไอเดียกิจกรรมร่วมกับชุมชน เพื่อแชร์ไอเดียกิจกรรมที่น่าสนใจในการดำเนินกิจกรรมแบบมีส่วนร่วม พร้อมการกำหนด Timeline และภาพฝันที่อยากเห็น ในการร่วมออกแบบและจัดทำแผนปฏิบัติการในการดำเนินการร่วมกับชุมชนได้แก่ การลงพื้นที่ การจัดกิจกรรม และเวทีสื่อสารสาธารณะในชุมชน

กิจกรรมครั้งนี้ ได้รับเกียรติจาก ดร.กาญจน์  เพียรเจริญ ประธานกรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ในการกล่าวให้โอวาทและได้ให้เกียรติมอบเกียรติบัตรให้กับผู้เข้าร่วมเวทีแลกเปลี่ยนและการวัดผลการเปลี่ยนแปลงด้านการออกแบบสู่พฤติกรรมความรอบรู้ทางสุขภาพ

ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจาการดำเนินกิจกรรมครั้งนี้ ส่งผลให้เกิดการพัฒนากลุ่มคนรุ่นใหม่ จำนวน 42 คน 21 กลุ่ม ประกอบด้วย นักศึกษาคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มทร.ศรีวิชัย จำนวน 6 กลุ่ม นักศึกษาสาขานวัตกรรมการออกแบบ ม.สงขลานครินทร์ วข.ปัตตานี จำนวน 10 กลุ่ม นักศึกษาสาขาการออกแบบสร้างสรรค์ ม.ราชภัฎยะลา จำนวน 5 กลุ่ม ผู้นำชุมชน 7 จังหวัด ได้แก่ กระบี่ สตูล พัทลุง สงขลา ปัตตานี ยะลา นราธิวาส ผู้ทรงคุณวุฒิจาก กรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ และเครือข่ายนักออกแบบชุมชน แลผลงานนวัตกรรมสร้างความปลอดภัยทางถนน จำนวน 21 ชิ้นงาน ส่งผลให้เกิดรูปแบบการดำเนินงานพัฒนาศักยภาพกลุ่มคนรุ่นใหม่ในการใช้สื่อเป็นเครื่องมือเพื่อสร้างความปลอดภัยทางถนน และเกิดการแลกเปลี่ยนคิดไอเดียและพัฒนาทักษะในการสร้างสรรค์ผ่านการ Pitch idea งานออกแบบที่มีความจำเป็นในการดำเนินงานของกลุ่มคนรุ่นใหม่ร่วมกับชุมชน ทั้งนี้ ในกิจกรรมดังกล่าว เกิดรูปธรรมของความร่วมมือกับภาคี จำนวน 5 หน่วยงาน ได้แก่ กรรมาธิการสถาปนิกทักษิณ สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย  สาขานวัตกรรมการออกแบบสื่อ คณะวิทยาการสื่อสาร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ สาขาออกแบบสร้างสรรค์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ ม.ราชภัฎยะลา บริษัท soul south studio จำกัด และ 7 ชุมชน ใน 7 จังหวัดของภาคใต้ พร้อมเกิดการรวมกลุ่มเป็นเครือข่ายคนรุ่นใหม่ลดปัจจัยเสี่ยงด้านอุบัติเหตุทางถนนในพื้นที่ภาคใต้ ภายใต้ กลุ่ม Hero Rode Safety

ทั้งนี้  เนื่องจากเป็นการดำเนินกิจกรรมในช่วงเดือน รอมฎอนในการถือศีลอดของผู้นับถือศาสนาอิสลาม ทางคณะทำงานได้มีการออกแบบการดำเนินกิจกรรมให้เอื้อต่อการเข้าร่วมของผู้เข้าร่วม โดยได้งดในส่วนของกิจกรรมการบันเทิง สันทนาการ รวมถึงผู้จัดได้จัดโซนพื้นที่ละหมาดปฏิบัติศาสนกิจ การละศีลอด ไว้ให้อย่างเหมาะสม